همه چیز درمورد روغن ترمز خودرو و انواع آن

خلاصه این مطلب:

روغن ترمز یا روغن تراکم‌ ناپذیر یک ماده سیال هیدرولیکی مصنوعی است که برای عملکرد سیستم ترمز خودروها استفاده می‌شود. این روغن ترمز از ترکیبات مختلفی تشکیل شده است، اما بخش قابل توجهی از آن را پلی‌گلیکول اتری تشکیل می‌دهد. پروپیلن گلیکول و گلیکول اتر نیز ممکن است در ترکیب روغن ترمز حضور داشته باشند. وظیفه روغن ترمز ایجاد فشار لازم در سیستم ترمز و انتقال آن به سیلندرها و کالیپرها است تا ترمزها فشار لازم برای توقف خودرو را ایجاد کنند. روغن ترمز برای این منظور نیاز به ویژگی‌هایی مانند خاصیت غلیظ بودن، مقاومت در برابر اکسیداسیون و حرارت، پایداری در شرایط مختلف دما و خصوصیات ضدسایش دارد.

روغن ترمز چیست؟

روغن ترمز یا روغن تراکم‌ ناپذیر یک ماده سیال هیدرولیکی مصنوعی است که برای عملکرد سیستم ترمز خودروها استفاده می‌شود. این روغن ترمز از ترکیبات مختلفی تشکیل شده است، اما بخش قابل توجهی از آن را پلی‌گلیکول اتری تشکیل می‌دهد. پروپیلن گلیکول و گلیکول اتر نیز ممکن است در ترکیب روغن ترمز حضور داشته باشند.

وظیفه روغن ترمز ایجاد فشار لازم در سیستم ترمز و انتقال آن به سیلندرها و کالیپرها است تا ترمزها فشار لازم برای توقف خودرو را ایجاد کنند. روغن ترمز برای این منظور نیاز به ویژگی‌هایی مانند خاصیت غلیظ بودن، مقاومت در برابر اکسیداسیون و حرارت، پایداری در شرایط مختلف دما و خصوصیات ضدسایش دارد.

طریقه عملکرد روغن ترمز

روغن ترمز، به عنوان یک مایع در سیستم ترمز هیدرولیک خودرو، برای انتقال نیروی ترمز از پدال ترمز به سیلندر‌ها و کالیپرها استفاده می‌شود. عملکرد روغن ترمز به صورت زیر است:

1. فشار ایجاد می‌شود: هنگامی که راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، نیروی مکانیکی از طریق سیستم فرمان ترمز به سیستم ترمز هیدرولیک انتقال می‌یابد. این نیرو توسط پدال ترمز به یک سیلندر اصلی انتقال داده می‌شود.

2. فشار به سیستم ترمز انتقال می‌شود: در سیلندر اصلی، نیروی مکانیکی توسط روغن ترمز دریافت می‌شود. روغن ترمز به وسیله پمپ ترمز به فشار قرار می‌گیرد و از طریق لوله‌ها به سیلندر‌ها و کالیپرها انتقال می‌یابد.

3. فشار روی سیستم ترمز: وقتی روغن ترمز به سیلندر‌ها و کالیپرها می‌رسد، فشار روی سیستم ترمز ایجاد می‌شود. این فشار روی سیستم ترمز باعث فشردن سیلندر‌ها و کالیپرها می‌شود.

4. ترمز کردن چرخ‌ها: با فشردن سیلندر‌ها و کالیپرها، بسته‌های ترمز (پدال ترمز) به لوازم ترمز (دیسک یا سیبک) فشار می‌آورند. این فشار باعث ایجاد مقاومت بر روی چرخ‌ها می‌شود و در نتیجه چرخ‌ها کندتر چرخش می‌کنند یا به صورت کامل توقف می‌یابند.

5. کاهش فشار: هنگامی که راننده فشار را از پدال ترمز برداشت می‌کند، فشار روی سیستم ترمز کاهش می‌یابد. این باعث بازگشت بسته‌های ترمز و آزاد شدن چرخ‌ها می‌شود.

به طور خلاصه، روغن ترمز در سیستم ترمز هیدرولیک خودرو برای ایجاد فشار و انتقال نیروی ترمز استفاده می‌شود. این فشار باعث فشردن بسته‌های ترمز و توقف چرخ‌ها می‌شود تا خودرو به مقصد موردنظر توقف یا کاهش سرعت دهد.

تاریخچه روغن ترمز ماشین

تاریخچه روغن ترمز خودرو به طور کلی با تاریخچه توسعه و پیشرفت خودروها و سیستم ترمز آنها مرتبط است. در زیر به طور خلاصه، مهمترین مراحل تاریخچه روغن ترمز خودرو را بررسی خواهیم کرد:

1. ابتدا: در اوایل توسعه خودروها، سیستم ترمز معمولاً از سیستم ترمز مکانیکی استفاده می‌کرد که از کابل‌ها و لوله‌های فلزی برای انتقال نیروی ترمز به چرخ‌ها استفاده می‌کرد. در این سیستم، نیروی مکانیکی به وسیله پدال ترمز ایجاد می‌شد و از روغن یا مایع خاصی استفاده نمی‌شد.

2. برخی از اتومبیل‌ها: در سال‌های پیشرفته‌تر، برخی از اتومبیل‌ها از سیستم ترمز هیدرولیک استفاده کردند. در این سیستم، روغن ترمز به عنوان مایع استفاده می‌شد که توسط پمپ به فشار قرار گرفته و از طریق لوله‌ها به سیلندر‌ها و کالیپرها انتقال می‌یافت. این سیستم عملکرد بهتری از نظر قدرت ترمز داشت و قابلیت کنترل بهتری را فراهم می‌کرد.

3. توسعه روغن ترمز: در طول سال‌های بعدی، فرمولاسیون و کیفیت روغن ترمز بهبود یافت. روغن‌های ترمز با ویژگی‌های بهینه‌تری مانند دمای جوش بالا، پایداری حرارتی، ویسکوزیته مناسب و مقاومت به اکسیداسیون تولید شدند. این بهبودها باعث افزایش کارایی و ایمنی سیستم ترمز شد.

4. توسعه سیستم‌های ترمز: همچنین، با پیشرفت فناوری و تکنولوژی خودروها، سیستم‌های ترمز پیشرفته‌تری به کار گرفته شدند. مانند سیستم ترمز ضد قفل (ABS) و سیستم ترمز الکترونیکی (Electronic Brakeforce Distribution - EBD) که نیاز به عملکرد بهتر و موثرتر روغن ترمز را داشتند.

به مرور زمان، روغن ترمز تحت تاثیر پیشرفت‌های تکنولوژیک و نیازهای ایمنی و عملکرد خودروها بهبود یافته است. امروزه، روغن ترمز با استانداردهای بین‌الملی و خواص مشخص تعریف شده است و به عنوان یک عنصر بسیار مهم در سیستم ترمز خودروها استفاده می‌شود.

طبقه بندی و سیستم نام گذاری روغن ترمز

نوع روغن ترمز بر اساس مشخصات DOT (Department of Transportation)  طبقه‌بندی می‌شود. این طبقه‌بندی از DOT1  تا DOT5  برای نشان دادن ویژگی‌های مختلف روغن ترمز استفاده می‌شود.

- DOT1 و DOT2: این نوع روغن ترمز برای خودروهای قدیمی و کلاسیک استفاده می‌شود. آن‌ها کمتر استفاده می‌شوند و در بیشتر خودروهای جدید پیشنهاد نمی‌شوند.

- DOT3 و DOT4: این دو نوع روغن ترمز برای اکثر خودروهای مدرن استفاده می‌شوند. آن‌ها ویژگی‌هایی مانند نقطه جوش بالا، پایداری حرارتی و مقاومت در برابر رطوبت را دارا هستند. این دو نوع روغن ترمز بیشترین استفاده را در خودروهای روزمره دارند.

- DOT5: این نوع روغن ترمز بر پایه سیلیکون است و به عنوان یک روغن ترمز سیلیکونی شناخته می‌شود. از آنجایی که DOT5 با سیستم ترمز هیدرولیک معمولی سازگاری ندارد، معمولاً در برخی از خودروهای کلاسیک و وسایل با کاربری خاص مانند جاده‌سازی و ماشین‌آلات سنگین استفاده می‌شود.

روغن ترمز با گذشت زمان ممکن است رطوبت را جذب کند که می‌تواند به تغییر حالت و کاهش عملکرد آن منجر شود. به همین دلیل، سیستم ترمز خودروهای با سامانه ترمز ضد قفل (ABS) اغلب از روغن ترمز DOT3 یا DOT4 استفاده می‌کنند، زیرا این نوع روغن ترمز مقاومت بهتری در برابر جذب رطوبت و تغییر حالت دارند. در صورت استفاده از روغن ترمز نامناسب، مانند DOT5 در سیستم ABS، خطر آفرین و قابل توجه است و ممکن است عملکرد سیستم ترمز تحت تأثیر قرار گیرد. بنابراین، همواره باید روغن ترمز مطابق با توصیه‌های سازنده خودرو استفاده و تعویض شود.

استانداردهای مهم روغن ترمز ماشین

روغن ترمز برای سیستم ترمز بسیار حیاتی است و باید ویژگی‌های مهمی را داشته باشد تا به طور موثر و ایمن عمل کند. براساس نکاتی که اشاره کردید و براساس استانداردهای اداره ایمنی بزرگراه بخش حمل و نقل ملی (NHTSA)، روغن ترمز باید برای استانداردهای زیر تست شود:

1. مقاومت در دماهای پایین: روغن ترمز باید در دماهای پایین قابلیت حفظ خواص خود را داشته باشد و با انجماد سفت نشود. این ویژگی از اهمیت بالایی برای عملکرد ترمز در شرایط سرمایی است.

2. مقاومت در دماهای بالا: روغن ترمز باید در دماهای بالا مقاومت قابل قبولی در برابر جوش و تبخیر داشته باشد. در شرایط دمایی بالا، ترمزها ممکن است گرم شده و روغن ترمز باید توانایی تبدیل حرارت به موثریت ترمز را داشته باشد.

3. سازگاری با بخش‌های دیگر سیستم ترمز: روغن ترمز باید با قطعات دیگر سیستم ترمز، از جمله سیلندرها، لوله‌ها و سیستم ضربه‌گیری، سازگاری داشته باشد. این امر از اهمیت بالایی برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ترمز است.

4. مقاومت در برابر خوردگی: روغن ترمز باید خوردگی قطعات سیستم ترمز را کاهش دهد و به طول عمر طولانی قطعات کمک کند. خوردگی قطعات ترمز می‌تواند به عمر و کارایی سیستم ترمز ضربه بزند، بنابراین روغن ترمز باید این خوردگی را کاهش دهد.

برای حفظ عملکرد صحیح سیستم ترمز، توصیه می‌شود روغن ترمز به‌صورت دوره‌ای تست شده و در صورت لزوم تعویض شود. همچنین، توصیه می‌شود همیشه از روغن ترمز با استانداردهای معتبر و توصیه شده توسط سازنده خودرو استفاده کنید.

علائم خرابی روغن ترمز خودرو

علائم خرابی روغن ترمز در خودرو ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. لغزندگی پدال ترمز: اگر پدال ترمز سخت یا لغزنده است و نیاز به فشار زیادی دارد تا ترمز عمل کند، این می‌تواند نشانه کاهش روغن ترمز باشد یا برای سیستم ترمز مشکلی وجود داشته باشد.

2. صدای غرق‌شدن: اگر در هنگام فشار دادن پدال ترمز صدای غرق‌شدن یا بلندی مشاهده می‌شود، ممکن است روغن ترمز دچار آلودگی یا هوایی شده باشد.

3. لکه‌های روغنی: اگر لکه‌های روغنی روی زمین یا در نزدیکی چراغ‌های ترمز مشاهده می‌شود، این نشانه نشتی روغن ترمز است که باید به سرعت تعمیر شود.

4. عملکرد ترمز ضعیف: اگر سیستم ترمز کارایی کمتری نسبت به قبل دارد و فاصله ترمز کردن طولانی‌تر شده است، ممکن است روغن ترمز آلوده یا خراب شده باشد.

5. افزایش دما: اگر در هنگام رانندگی دمای سیستم ترمز بسیار بالا می‌رود و حتی ممکن است ترمزها قفل شوند، این ممکن است نشانه وجود مشکل در روغن ترمز و یا سیستم ترمز باشد.

6. رنگ تیره یا آلوده: اگر رنگ روغن ترمز تیره، آلوده یا متغیر شده است، این نشانه آلودگی یا خرابی روغن ترمز است و باید تعویض شود.

7. لرزش در فرمان: روغن ترمز در برخی خودروها به سیستم فرمان هم می‌رسد. اگر هنگام استفاده از ترمز، لرزشی در فرمان احساس می‌کنید، ممکن است مشکلی در روغن ترمز و یا سیستم فرمان وجود داشته باشد.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است به سرعت خودرو را به یک تعمیرکار متخصص یا نمایندگی خودرو ببرید تا مشکل تشخیص داده شود و تعمیرات لازم انجام شود.

زمان تعویض روغن ترمز

تعویض روغن ترمز باید بر اساس راهنمایی تولیدکننده خودرو و سیستم ترمز آن صورت گیرد. با این حال، به طور کلی، توصیه می‌شود روغن ترمز را در فاصله‌های زمانی مشخص تعویض کنید و همچنین در شرایط خاص نیز آن را چک کنید. در زیر مواردی را که باید در نظر بگیرید برای تعویض روغن ترمز آورده‌ابم:

1. راهنمایی تولیدکننده: برای دقت بیشتر، بهتر است به راهنمایی تولیدکننده خودرو مراجعه کنید. در کتابچه راهنمای خودرو، معمولاً فاصله زمانی مشخصی برای تعویض روغن ترمز در نظر گرفته شده است. این می‌تواند مبنای خوبی برای تعیین زمان تعویض باشد.

2. شرایط عملکرد: شرایط عملکرد خاص می‌تواند تعویض روغن ترمز را لازم کند. اگر خودرو شما بطور متوسط ​​یا سنگین استفاده می‌شود، در شرایط آب و هوایی سخت قرار دارد یا در محیط‌های گرد و غباری کار می‌کنید، ممکن است نیاز به تعویض زودتری داشته باشید.

3. بررسی وضعیت روغن: بررسی وضعیت روغن ترمز نیز می‌تواند به شما کمک کند. اگر روغن ترمز تیره شده، ذرات و ذرات غریبه در آن وجود دارد یا روغن ترمز آبی یا رطوبت دارد، نشانه‌هایی هستند که نیاز به تعویض دارید.

4. تعویض همزمان با سرویس دوره‌ای: در هنگام انجام سرویس دوره‌ای خودرو، می‌توانید روغن ترمز را همزمان تعویض کنید. این می‌تواند یک روش منطقی باشد تا جلوگیری از فراموشی تعویض و در نظم و ترتیب نگه داشتن سرویس‌های خودرو باشد.

با توجه به این نکات، بررسی کتابچه راهنمای خودرو و در صورت لزوم، مشورت با تعمیرکار خودرو خوب است تا زمان تعویض مناسب را برای روغن ترمز تعیین کنید.