نقش ترموستات در خودرو
خلاصه این مطلب:
ترموستات‌ها در سیستم خنک کننده خودرو به منظور کنترل دمای موتور و حفظ آن در محدوده‌های مناسب برای عملکرد بهینه استفاده می‌شوند. همچنین، این اجزا با همکاری فعالیت می‌کنند تا دمای موتور در هماهنگی با شرایط محیطی تنظیم شود.
ترموستات خودرو و تاریخچه آن
ترموستات‌ها در سیستم‌های خنک کننده خودروها از سال‌های زیادی پیش به کار می‌رفتند. اولین ترموستات‌های خودرو در دهه 1930 معرفی شدند. از آن زمان تکنولوژی ترموستات‌ها بهبود یافته و به منظور افزایش بهره‌وری و کارایی موتورها، ترموستات‌های الکترونیکی و هوش مصنوعی نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
در سال‌های اخیر، سیستم‌های مدیریت موتور پیشرفته‌تری با استفاده از اطلاعات دقیق‌تری از سنسورها و تکنولوژی‌های پیشرفته ترموستات ایجاد شده‌اند تا بهینه‌ترین عملکرد و بهره‌وری از سوخت را ارتقاء دهند. این تکنولوژی‌ها به خنک کننده موتور تعیین دقیق‌تری از دما و نیاز به تغییر ترموستات را کمتر کرده‌اند.
ترموستات یک قطعه مهم در سیستم خنک کننده موتورها است که برای کنترل دمای موتور و نگه داشتن آن در محدوده دمایی ایده‌آل کاربرد دارد. وظیفه اصلی ترموستات در موتورها به شرح زیر است:
1. کنترل دما: ترموستات مسئول کنترل دمای داخل موتور است. زمانی که دما از حداکثر یا حداقل مقدار تعیین شده توسط ترموستات فراتر می‌رود، ترموستات به عنوان یک سوئیچ عمل می‌کند و به سیستم خنک کننده دستور می‌دهد تا فعال یا غیرفعال شود.
2. افتراق دماهای مختلف: ترموستات معمولاً دارای دو دماسنج (حسگر دما) است. یکی از آنها در دمای کمترین مجاز برای موتور تنظیم شده است و دیگری در دمای بیشترین مجاز. وقتی دما از حداقل مقدار بالاتر می‌رود، ترموستات سیگنال به سیستم خنک کننده می‌دهد تا عملکرد خود را آغاز کند.
3. حفاظت از موتور: ترموستات به موتور کمک می‌کند تا از دمای بیش از حد نسبت به نقطه ضربه‌زنی جلوگیری کند که می‌تواند به موتور آسیب برساند.
به این ترتیب، ترموستات در موتورها برای حفظ عمر مفید موتور و بهینه‌سازی کارکرد آن بسیار مهم است.
ترموستات خودرو در کجا قرار دارد؟
جایگاه ترموستات در خودروها ممکن است متفاوت باشد، اما در بیشتر موارد می‌توان آن را در نزدیکی سیستم خنک کننده موتور و رادیاتور یافت.
در بیشتر خودروها، ترموستات در یکی از دو مکان زیر قرار دارد:
1. بالای موتور: معمولاً در نزدیکی پمپ آب و شیلنگ‌های خروجی از موتور قرار می‌گیرد. این مکان اغلب قابل دسترسی است و شبیه به یک قطعه کوچک با یک کابل متصل به سیستم خنک کننده موتور است.
2. پایین موتور: در برخی خودروها، ترموستات در نزدیکی شیلنگ خروجی از رادیاتور و ورودی به موتور قرار می‌گیرد. این مکان ممکن است کمی دسترسی دشوارتری داشته باشد و برخی از ابزارها و تجهیزات ممکن است نیازمند تخصص بیشتری باشند تا به ترموستات دسترسی پیدا کنید.
می‌توانید با مشاهده شیلنگ‌های ضد یخ که معمولاً بزرگ و مشکی هستند، به ترموستات نزدیک شوید. همچنین، مراجعه به کتابچه راهنمای خودرو می‌تواند به شما در تعیین مکان دقیق ترموستات کمک کند. در صورت عدم اطمینان، مشاوره یک تکنسین متخصص خودرو می‌تواند به شما کمک کند.
عملکرد ترموستات در خودرو
وظایف ترموستات ماشین به شرح زیر می باشد:
1. در دمای پایین: زمانی که موتور سرد است (بعد از روشن شدن خودرو)، ترموستات بسته است. این به معنای این است که ترموستات جلوی جریان آب خنک کننده را می‌گیرد و جلوگیری می‌کند تا آب به رادیاتور برود. در نتیجه، آب در اطراف موتور جریان می‌یابد و دمای آن افزایش می‌یابد.
2. باز شدن ترموستات: به محض اینکه دمای موتور به حداقل مطلوب برسد (معمولاً حدود 90-100 درجه سانتی‌گراد)، ترموستات باز می‌شود. این به این معناست که جلوگیری از عبور آب به رادیاتور برداشته می‌شود و آب به رادیاتور جاری می‌شود.
3. خنک‌کردن آب: آب که به رادیاتور وارد می‌شود، از طریق توری رادیاتور عبور می‌کند. همچنین فن پشت رادیاتور به منظور تسریع فرآیند خنک‌کردن به کار می‌رود. در اینجا، گرمایی که توسط موتور تولید شده است، به محیط خارجی منتقل می‌شود و آب خنک شده به موتور باز می‌گردد.
4. تنظیم دمای موتور: ترموستات در طول این فرآیند به عنوان یک تنظیم‌کننده دما عمل می‌کند. اگر دما بیش از حد بالا برود (به عنوان مثال در دماهای بسیار گرم)، ترموستات باز می‌شود که منجر به خنک‌شدن بیش از حد نشود. اگر دما کمتر از حد مطلوب برود (به عنوان مثال در دماهای سرد زمستانی)، ترموستات بسته می‌شود تا موتور در دمای مناسب بماند.
به این ترتیب، ترموستات به عنوان یک تنظیم‌کننده دما در سیستم خنک کننده خودرو عمل می‌کند و موتور را در دمای مناسب نگه می‌دارد، که این به بهره‌وری موتور و جلوگیری از آسیب به آن کمک می‌کند.
1. سوپاپ اصلی (Main Valve): سوپاپ اصلی ترموستات عمده‌ترین قسمت آن است و به عنوان سوپاپ اصلی شناخته می‌شود. این سوپاپ با تغییر دما به وضعیت باز یا بسته بودن ترموستات تغییر می‌دهد. زمانی که دمای موتور کاهش می‌یابد، سوپاپ اصلی باز می‌شود و اجازه عبور آب از ترموستات به رادیاتور را می‌دهد.
2. شیر ثانویه (Secondary Valve): این شیر در برخی ترموستات‌ها وجود دارد و به عنوان جزء پشتیبانی از سوپاپ اصلی عمل می‌کند. زمانی که ترموستات باز می‌شود، شیر ثانویه به عبور آب از ترموستات به رادیاتور کمک می‌کند.
3. سیلندر بازشونده (Wax Element): این یک بخش حساس در ترموستات است که با تغییر دما عمل می‌کند. سیلندر بازشونده معمولاً حاوی ماده‌ای ویسکوز است که با گرم شدن و سرمای شدن تغییر حجم می‌دهد و بر اساس این تغییر حجم، سوپاپ اصلی ترموستات باز یا بسته می‌شود.
4. واشر (Valve Disc): این واشر یا دیسک به سوپاپ اصلی ترموستات متصل است و به عنوان بسته‌سازی اجزای داخلی ترموستات عمل می‌کند. زمانی که دما افزایش یا کاهش می‌یابد، واشر تغییر شکل می‌دهد و تاثیری بر سوپاپ دارد.
5. فنر (Spring): فنر یکی دیگر از اجزای مهم ترموستات است. این فنر در داخل ترموستات قرار دارد و به عنوان یک عامل کمکی برای تنظیم دما عمل می‌کند. زمانی که دما افزایش می‌یابد و فنر فشرده می‌شود، تاثیری بر سوپاپ دارد و باز شدن آن را تنظیم می‌کند.
6. فنر ثانویه (Secondary Spring): برخی از انواع ترموستات دارای فنر ثانویه هم هستند که به عنوان یک پشتیبان اضافی برای فنر اصلی عمل می‌کند. این فنر در تنظیم و تطبیق با عملکرد ترموستات می‌تواند نقش داشته باشد.
ترموستات‌ها در سیستم خنک کننده خودرو به منظور کنترل دمای موتور و حفظ آن در محدوده‌های مناسب برای عملکرد بهینه استفاده می‌شوند. همچنین، این اجزا با همکاری فعالیت می‌کنند تا دمای موتور در هماهنگی با شرایط محیطی تنظیم شود.
در خودروها، دو نوع ترموستات اصلی به کار می‌روند: ترموستات الکترونیک و ترموستات مومی.
1. ترموستات الکترونیک یا برقی (Electronic Thermostat):
ترموستات الکترونیک یک نوع ترموستات پیشرفته است که از الکترونیک و سنسورهای دقیق برای کنترل دمای موتور استفاده می‌کند. این نوع ترموستات به طور معمول در خودروهای جدیدتر و پیشرفته‌تر به کار می‌رود. ویژگی‌های ترموستات الکترونیک عبارتند از:
- دقت بالا در کنترل دما.
- تنظیم خودکار دما بر اساس شرایط محیطی و عملکرد موتور.
- قابلیت ارتباط با سیستم‌های مدیریت موتور و سیستم‌های اطلاع‌رسانی خودرو.
2. ترموستات مومی (Wax Thermostat):
ترموستات مومی یک نوع سنتی‌تر از ترموستات است که از موم یا واکس برای کنترل دما استفاده می‌کند. این ترموستات در خودروهای قدیمی‌تر و ساده‌تر معمولاً به کار می‌رود. ویژگی‌های ترموستات مومی عبارتند از:
ساختار ساده‌تر و کارکرد مکانیکی.
قابلیت تنظیم دما به صورت دستی یا با تغییر دمای موتور.
عملکرد مطلوب در شرایط ساده و تغییرات دمایی پایین.
اگر خودروی شما جدیدتر و با تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری مجهز شده است، احتمالاً از ترموستات الکترونیک استفاده می‌کند. این ترموستات‌ها به عنوان یکی از عوامل بهره‌وری و کارایی بهتر موتور در خودروهای مدرن تاثیر می‌گذارند. با این حال، ترموستات مومی همچنان در برخی خودروهای قدیمی و کلاسیک وجود دارد و ممکن است در برخی موارد به کار برود.
نشانه های خرابی ترموستات خودرو
از کجا بفهمیم ترموستات خراب است؟
1. دمای موتور نامتعادل: اگر ترموستات خودرو خراب باشد، ممکن است دمای موتور به طور نامتعادل تغییر کند. به عنوان مثال، ممکن است موتور در حالت بسیار گرم یا بسیار سرد قرار گیرد.
2. افزایش دمای موتور: اگر ترموستات خراب شود و در حالت باز یا مسدود قرار بگیرد، آب خنک کننده به موتور به طور مداوم تامین نخواهد شد. این موجب افزایش دمای موتور می‌شود و ممکن است به خطر نگران کننده‌ای تبدیل شود.
3. کاهش دمای موتور: در مواقع دیگر، ترموستات ممکن است در حالت بسته قرار بگیرد و آب خنک کننده را به موتور نرساند. این موجب کاهش دمای موتور می‌شود و ممکن است باعث عملکرد ضعیف و سوختن زودرس قطعات موتور شود.
4. عملکرد نامناسب سیستم گرمایش و سرمایش: خرابی ترموستات ممکن است باعث عدم کنترل صحیح سیستم گرمایش و سرمایش خودرو شود. ممکن است در حالت بسته یا باز بودن ترموستات، سیستم گرمایش و سرمایش به درستی عمل نکند و دمای داخلی خودرو را به درستی تنظیم نکند.
5. مصرف سوخت بیش از حد: اگر ترموستات خودرو خراب باشد و در حالت باز بودن قرار بگیرد، ممکن است موتور به طور مداوم در دماهای بالا کار کند. این موجب افزایش مصرف سوخت خودرو می‌شود و می‌تواند به مشکلات اقتصادی منجر شود.
اگر شما مشکوک به خرابی ترموستات خودرو هستید، بهتر است به یک تعمیرکار ماهر یا نمایندگی خودرو مراجعه کنید تا سیستم خنک کننده را بررسی و ترموستات را تعویض کنند.
قیمت ترموستات خودرو
قیمت ترموستات خودرو بستگی به عوامل متعددی دارد از جمله برند، مدل خودرو مانند ترموستات پراید، ترموستات پژو ، ترموستات سمند و دیگر خودروها، کیفیت ساخت، و مکانیزم عملکرد آن. همچنین، قیمت‌ها در بازار و مناطق جغرافیایی مختلف نیز ممکن است متفاوت باشند. به طور کلی، ترموستات‌های الکترونیکی پیشرفته و با کیفیت بالا ممکن است قیمت بالاتری داشته باشند نسبت به ترموستات‌های معمولی و مومی.
برای مشاهده قیمت ترموستات ماشین، بهتر است به فروشگاه بزرگ هایپرکار مرکز خرید قطعات خودرو مراجعه کنید و یا با مراجعه به وبسایت فروشگاه آنلاین هایپرکار با نحوه خرید و قیمت انواع ترموستات خودرو آشنا می شوید و انتخاب بهتری خواهید داشت.
هنگام خرید ترموستات به چه نکاتی باید توجه کرد؟
در هنگام خرید ترموستات خودرو، می‌توانید به نکات زیر توجه کنید:
1. جنس ترموستات: از جنس‌های با کیفیت و مقاوم انتخاب کنید. ترموستات‌های ساخته شده از فلزات مانند استیل یا آلومینیوم معمولاً مقاومت بالاتری دارند.
2. نوع ترموستات: بسته به نیاز خودرو، ترموستات‌های مکانیکی یا الکترونیکی را انتخاب کنید. ترموستات‌های الکترونیکی دقت بیشتری در کنترل دما دارند و ممکن است قابلیت‌های اضافی مانند تنظیمات برنامه‌ریزی را نیز داشته باشند.
3. مدت زمان قابل استفاده: بررسی کنید که ترموستات مورد نظر چه مدت زمانی قابل استفاده است. ترموستات‌های با کیفیت معمولاً عمر طولانی‌تری دارند و به طور متوسط می‌توانند تا ۵ تا ۱۰ سال دوام بیاورند.
4. تثبیت دمایی: اطمینان حاصل کنید که ترموستات انتخابی دارای تثبیت دمایی مناسب است. ترموستات با تثبیت دمایی دقیق‌تر، بهبود کارایی و کنترل درست دمای خودرو را فراهم می‌کند.
5. قیمت: بررسی قیمت‌های مختلف در بازار و مقایسه آنها را انجام دهید. توجه کنید که قیمت ترموستات‌ها ممکن است بین برندها و مدل‌ها متفاوت باشد. اما تماماً از قیمت پایین به عنوان تنها معیار خرید استفاده نکنید و به جنس و کیفیت نیز توجه کنید.
6. گارانتی: بررسی کنید که ترموستات دارای گارانتی معتبر است یا خیر. گارانتی می‌تواند اطمینان بیشتری در خصوص عملکرد و کیفیت ترموستات فراهم کند و در صورت بروز مشکلات، به شما کمک کند.
همچنین، معمولاً بهتر است از فروشندگان قابل اعتماد و معتبر خرید کنید و نظرات و تجربیات دیگران را نیز مورد بررسی قرار دهید.